Döviz Kuru Nedir?

Döviz Kuru Nedir?, Döviz Kuru, Döviz Kuru Çeşitleri, Döviz Kuru Türleri, Döviz Kuru Nedir? Tanımı, Döviz Kuru Ne Demek,Doğrudan Döviz Kuru, Dolaylı Döviz Kuru, Çapraz Kur Nedir

DÖVİZ KURU NEDİR?

Döviz Kuru; bir ulusal paranın diğer bir ulusal parayla değişim oranıdır. Diğer bir değişle, döviz kuru bir ülke parasının bir birim yabancı ülke parasını satın alabilmek için gerekli olan tutarıdır.

Doğrudan Döviz Kuru, kurun bir birim yabancı para ile değiştirilebilen ulusal para miktarı olarak ifade edilmesidir.

Dolaylı Döviz Kuru, kurun, bir birim ulusal paranın karşılığı olan yabancı para miktarı şeklinde tanımlanmasıdır.

Çapraz Kur, iki ulusal para arasındaki kur, başka bir ulusal para baz alınarak hesaplandığında belirlenen kura verilen adtır.

Döviz kurlarının belirlenmesinde, finansal kurumlar, genellikle ABD doları ile kendi ulusal paraları arasındaki değişim oranını kullanırlar. Bu nedenle dolar, dö­viz piyasalarında adeta bir değer standartı olarak işlev görmektedir. Çapraz kur, çe­şitli para birimleri arasında çok sayıda kur hesaplanma güçlülüğünü ortadan kal­dırması açısından son derecede önemlidir. Örneğin; İstanbul piyasasında döviz ku­ru 1.1,70 =1 $ olsun. Londra’da da aynı zamanda kur 1 $=0,6717 Sterlin ise bu du­rumda 1.1,70 =0,6717 Sterlinden hareketle 1 Sterlin=t2,53 olacaktır. Bu şekilde do­lara bağlı olarak diğer paralar arasındaki kurun hesaplanmasına çapraz kur denir.

Döviz kuru ya bir birim yabancı para ile değiştirilebilen ulusal para miktarı olarak ya da bir birim ulusal paranın karşılığı olan yabancı para miktarı şeklinde tanımlanabilir. îlkine Avrupa döviz kuru ya da doğrudan döviz kuru, İkincisine ABD döviz kuru ya da dolaylı döviz kuru denir. Bir dövizi belirli bir fiyattan al­ma ya da satma isteğinin ilan edilmesine döviz kotasyonu denir. Ülkemizde döviz kuru kotasyonları, bir birim Dolar ya da bir birim Euro’nun kaç birim t’na alınıp satıldığını gösterecek şekilde ifade edilmektedir. Örneğin; döviz alış kuru lEu- ro=t’2,1550 ifadesi, kurun dolaysız şekilde yazıldığını gösterir. Bir birim yabancı paranın (Euro), kaç birim ulusal paraya (İd denk geldiğini ifade eder. Bir birimi kote edilen Euro baz para, t- ise karşı paradır. Dolar döviz kuru td,70 denildiğin­de; 1 birim dolar için ti,70 ödenmesi gerektiği belirtilmektedir. Kur; tl’nin satın alabileceği dolar şeklinde belirlenecek olursa o zaman, ti.=1/1,70 $=0,588$ şek­linde olacaktır.

Döviz kuru, ulusal paranın yabancı para fiyatını ifade ettiği için, ulusal paranın bir yaban­cı paraya göre değer kaybetmesi (Avrupa usulünde kurun yükselmesi) yabancı paranın ulusal para cinsinden değer kazanmasıyla aynı şeyi ifade eder. Aynı şekilde kurun düşme­si ulusal paranın değer kazanması, yabancı paranın değer yitirmesi anlamındadır.

Döviz kurları, alış kuru (bid) ve satış kuru (offer, ask) olarak ayrı ayrı belirtilir. Döviz alış kuru, satış kurundan daha düşük olmaktadır. Alış kuru ile satış kuru ara­sındaki fark, o paranın piyasadaki işlem hacmine bağlıdır. Daha fazla işlem hacmi­ne sahip dövizin alış-satış kuru arasında fark azalacaktır. Diğer bir ifadeyle işlem hacmi düşük dövizlerde kur marjı (spread) yüksek olacaktır. Kur marjı, döviz pi­yasalarında riskin arttığı durumlarda da artacaktır. Kur marjı işlemin döviz ya da efektif olarak yapılmasıyla da ilgilidir. Efektif işlemlerde fark daha düşükken dö­viz, bazlı işlemlerde daha yüksektir. Yine bankaların kendi aralarında döviz alım satımında oluşan kur marjı (interbank kur marjı), bankalarla bireyler arasında ger­çekleşen işlemlerdeki kur marjından daha düşüktür. Kur marjım piyasadaki faiz ve benzeri getiri oranıyla karşılaştırmak için, alış ve satış kurları arasındaki farkın, sa­tış kuruna bölünerek yüzle çarpılması gerekir. Bu, şu şekilde formülüze edilebilir⇓

Kur Marjı=(Satış Fiyatı-Alış Fiyatı)/Satış Fiyatı x 100

Örneğin; bir aracı kurumda döviz alış kuru 61,7615, satış kuru ti,7645 olsun. Müşteri, dövizi 15 gün sonra satacağına göre getiri oranı ne olmaktadır?

Kur Marjı=(l,7645-1,7615)/1,7645 x 100=0,0017

Bu getiri, yatırımcının 15 günlük getirisi olmaktadır. Bu getiri yıllık baza getirilirse

0,0017 x 360/15=%4,08 olmaktadır.

Genellikle kur marjı, iş hacmi yüksek yabancı paralarda daha düşük, fazla iş­lem görmeyen paralarda daha yüksek olur. Kur farkını etkileyen diğer bir faktör de istikrarsızlık bekleyişleridir. İstikrarsız bekleyişlerin artması, kur marjını arttır­makta, döviz fiyatında dalgalanmalar yaratmaktadır. Döviz satın almak istendiğin­de, fiyatın kitle iletişim araçlarıyla kamuoyuna duyurulması, alış kotasyonu verme olarak döviz satış fiyatının ilan edilmesiyse satış kotasyonu olarak adlandırılır.

Döviz kurlarını; iki ülkenin genel fiyat düzeyi, beklenen enflasyon oranı, faiz oranları ve bu ülkelerin ekonomik ve politik nedenlerle dış ticarete uyguladıkları kısıtlamalar ve dö­viz kurlarına yaptıkları müdahaleler etkiler.

Dünyada, finansal işlemlerin çok büyük payım, dolar bazında yapılan işlemler oluşturmaktadır. Doların bu kadar yoğun olarak kullanılmasında etkili olan başlı­ca faktörler olarak aşağıdaki faktörler sayılmaktadır:

♦ Ülkemizde olduğu gibi, pek çok ülkede doların yatırım aracı olarak kulla­nılması, ’

♦ Pek çok ülke merkez bankasınca doların rezerv para olarak işlev görmesi,

♦ Pek çok ülkede mal ve faktör piyasalannda ödeme aracı olarak kullanılması,

♦ Finans otoritelerince doların genel kabul gören değişim aracı olması.