Yapay Zeka Nedir Tanımı
|Yapay Zeka, Yapay Zeka Nedir?, Yapay Zeka Ne Demek?, Yapay Zeka Hakkında Bilgi, Yapay Zeka Uygulama Alanları, Yapay Zeka Kısaca Nedir?, Yapay Zeka Nedir? Ne İşe Yarar?
YAPAY ZEKA NEDİR?
Yapay zekâ (Artificial Intellegence); bilgisayar biliminin insana özgü olan dili kulÂlanabilme, öğrenme, akıl yürütme, problem çözme gibi karakteristiklerini bir araÂya getirerek insan davranışlarım taklit eden, bilgisayar donanım ve yazılım uyguÂlamalarını tasarımlayan dalıdır.
Bu alanda süren çalışmalar; kendi hata ve eksiklerini bulan, bunları düzelten ve kendi kendine daha geliÅŸmiÅŸ programları hazırlayabilen ve geliÅŸtiren yazılımları üretmeyi amaçlamaktadır. Yapay zekâ araÅŸtırmalan; yukarıda ele aldığımız uzman sistemler ve yapay sinir aÄŸlarının yanı sıra bilgisayarlarla doÄŸal dillerle iletiÅŸim, inÂsanın duyumsal yeteneklerine benzetim ve robotik alanlarındaki çalışmaları içerÂmektedir. Sıraladığımız çalışmalarda çok önemli ilerlemeler saÄŸlanmıştır.
ÖrneÄŸin                                                                                                                                                         uzman sistem ve yapay sinir aÄŸlarının kullanımı giderek yaygınlaÅŸmaktadır. Öte yandan robotik, özellikle üretim sürecinde ve tekdüze, pis, tehlikeli iÅŸlerde giderek artan biçimde kullanılmaktadır. Yine bilgisayarlarla doÄŸal dillerle iletiÅŸim ve görme, iÅŸitme, konuÅŸma, koklama gibi insanın duyumsal yeteneklerini taklit eden bilgisaÂyarların geliÅŸtirilmesinde azımsanmayacak geliÅŸmeler kaydedilmiÅŸtir. Ancak bu geÂliÅŸmeler, en azından insan beyninin yerini bilgisayarlann almakta olduÄŸu düşünceÂsini yaratmamalıdır. Çok yeni yayımlanmış bir makale, beynin asla statik olmadığıÂnı; çok dinamik, çok deÄŸiÅŸken olduÄŸunu söylemektedir. AraÅŸtırmaya göre nöronla- nmız, sürekli deÄŸiÅŸim içinde ve çok elastiki; yeni dallar çıkarıyor, eski dalları gereÂkirse buduyor, ÅŸekli deÄŸiÅŸiyor, uzuyor, kısalıyor, büyüyor, küçülüyor; hiç durmuÂyor. Bu deÄŸiÅŸimler ne yaptığımıza, ne öğrendiÄŸimize, ne düşündüğümüze baÄŸlı olaÂrak ortaya çıkıyor. Zekânın her faaliyeti, beyin hücrelerinin ÅŸekillerindeki deÄŸiÅŸikÂliklerle kendini gösteriyor. ÖrneÄŸin beynin bir ÅŸiir ezberledikten sonraki nöron yaÂpısı, ezber öncesinden farklıdır. Sonuçta bir gün insanlar kadar akıllı bilgisayarlar yapılabilecekse onların bugün anladığımız anlamdaki bilgisayar yapıları üzerine kuÂrulmayacağını düşünmek gerekiyor. Ayrıca yapay zekâ çalışmalarının felsefeciler taÂrafından araÅŸtırılmış pek çok fikre gereksinimi vardır. Çünkü bir robot, insanlar kaÂdar akıllı olabilmek ve deneyimlerinden bir ÅŸeyler öğrenebilmek için birbirinden bağımsız olguları derleyip toparlayacak bir dünya görüşüne gereksinim duyacaktır.
işaretleme dili (Markup Language); metin ve belgelerin kolay bir şekilde taşınabilmesi, paylaşılabilmesi ve işlenebilmesi için kullanılan bir yazılım dilidir. Bu amaçla kullanılan işaretler, kurallar ve gramer kümesine işaretleme dili (markup language) denir.
Yapay zekânın yalnızca bir programlama ya da mühendislik projesi olarak göÂrüldüğü sürece, daha uygulamalı ticari kullanım alanlarında deÄŸerlendirilmesi kaÂçınılmaz görülmektedir. Bu anlamda muhasebe ve denetim alanı, yapay zekâ uyÂgulamaları için çok uygun bir alanı oluÅŸturmaktadır.
Görüldüğü gibi yukarıda kısaca tanıtmaya çalıştığımız karar destek sistemleriÂnin de kullanımıyla denetimin rolü ve iÅŸlevi giderek deÄŸiÅŸmektedir. Bu deÄŸiÅŸimler, ? bir yandan yönetimin YBS’den anında bilgi alabilmesini saÄŸlarken bir yandan da bu bilginin en kısa sürede doÄŸrulanmasını gerektirmektedir. Bu gereksinim, deneÂtim faaliyetlerinin BT ortamına göre tasarlanmasını ve bu ortama göre planlanmaÂsını zorunlu kılmanın ötesinde sürekliliÄŸini gerektirmiÅŸ ve böylelikle sürekli deneÂtim kavramı ortaya çıkmıştır.
Sürekli denetim (Continuous Auditing) kavramı, bilgi teknolojilerine dayanan ve muhasebe bilgi sistemi tarafından elektronik ortamda hızla üretilen finansal niÂtelikteki bilgilerin güvenilirliÄŸinin aynı hızla doÄŸrulanarak onaylanabilmesini saÄŸÂlamaya yönelik olarak ortaya atılan bir kavramdır. Bu kavramın ortaya çıkışında etÂkili olan motivasyon, karar alıcıların muhasebe bilgi sistemleri tarafından üretilen finansal bilgilere mümkün olan en kısa sürede ulaÅŸabilmesini saÄŸlayarak hızlı bir biçimde karar alabilmeleri ve harekete geçebilmeleri için gereken zeminin yaratı- lahilmesidir. Bu baÄŸlamda sürekli denetim, iÅŸletmeye ait bilgilerin devamlı biçimÂde gözden geçirilmesine ve analiz edilmesine imkân tanıyan teknolojiler ve süreçÂler olarak nitelendirilmektedir. Sürekli denetim sayesinde bilginin doÄŸruluÄŸuna iliÅŸkin onay, nihai kullanıcılara tam zamanında sunulabilecek; bunun yanı sıra fiÂnansal nitelikteki olayların gerçekleÅŸmesiyle eÅŸ zamanlı olarak finansal bilginin güncellenmesi ve sürekli biçimde raporlanması mümkün olabilecektir. (Bibi, 2010) Sürekli denetim, denetim sonuçlannı finansal nitelikte ve denetime konu oluÅŸtuÂran olayların gerçekleÅŸmesiyle aynı anda veya kısa bir süre sonra ortaya koyan ve baÅŸansinda teknolojinin önemli rol oynadığı bir denetim türü olarak ifade edilmekÂtedir. Dolayısıyla sürekli denetim, ancak tam otomasyona geçmiÅŸ ve denetime konu olaylar ile bunların çıktılarına anında ulaşıma olanak tanıyan bir süreç temelinde uyÂgulanabilir olacaktır. Bu ise denetim sürecinde denetleyenler ile denetlenenleri bilÂgisayar aÄŸlan, aracılığıyla sürekli biçimde birbirine baÄŸlayan bir çevrim içi (online) bilgisayar sistemi kullanılması anlamına gelmektedir (Kogan vd., 1999: 87-103).
Daha önce girdi geçerlilik kontrolleri baÅŸlığı altında ele aldığımız ve bazı örÂneklerini verdiÄŸimiz programlanmış kontrollerin sisteme yerleÅŸtirilmesi sayesinde herhangi bir iÅŸlemin (örneÄŸin alış, satış gibi) gerçekleÅŸtiÄŸi anda bu iÅŸleme özgü yaÂpıdan sapma olarak nitelenebilecek bir deÄŸiÅŸim (örneÄŸin satış fiyatının, alış fiyatınÂdan küçük olması gibi), anında aÄŸ üzerinden e-posta olarak denetçiye iletilerek denetçinin bilgilenmesini, deÄŸerlemesini ve gerekirse duruma müdahalesini saÄŸlar. Yine denetçiye aÄŸ üzerinden eriÅŸim yetkisi verilir ve bilgisayar destekli denetim tekniklerini kullanarak daha sık aralıklarla denetim yapması saÄŸlanır.
iÅŸletmelerin ticari iÅŸlemlerinin elektronik ortamda yürütülmesi, söz konusu iÅŸÂlemlere ait finansal bilgilerin çevrim içi olarak anında veya iÅŸlemin gerçekleÅŸmeÂsinden kısa bir süre sonra üretilebilmesine olanak tanımıştır. Bu dunun, söz konuÂsu bilgilerin ilgililere zamanında, güvenilir ve tam bir biçimde ulaÅŸtırılması sorunuÂnu gündeme getirmiÅŸtir. Bu sorunun çözümüne yönelik olarak çeÅŸitli bilgisayar yaÂzılımları ve bu yazılımlara iÅŸlerlik kazandıracak raporlama dilleri geliÅŸtirilmiÅŸtir. Bu diller arasında öne çıkanlar, geniÅŸleyebilir biçimlendirme dili (XML-Extensible Mar- kup Language) ve geniÅŸleyebilir iÅŸletme raporlama dili (XBRL-Extensible Business Reporting Language)’dir.