Yapay Zeka Nedir Tanımı

Yapay Zeka, Yapay Zeka Nedir?, Yapay Zeka Ne Demek?, Yapay Zeka Hakkında Bilgi, Yapay Zeka Uygulama Alanları, Yapay Zeka Kısaca Nedir?, Yapay Zeka Nedir? Ne İşe Yarar?

YAPAY ZEKA NEDÄ°R?

Yapay zekâ (Artificial Intellegence); bilgisayar biliminin insana özgü olan dili kul­lanabilme, öğrenme, akıl yürütme, problem çözme gibi karakteristiklerini bir ara­ya getirerek insan davranışlarım taklit eden, bilgisayar donanım ve yazılım uygu­lamalarını tasarımlayan dalıdır.

Bu alanda süren çalışmalar; kendi hata ve eksiklerini bulan, bunları düzelten ve kendi kendine daha gelişmiş programları hazırlayabilen ve geliştiren yazılımları üretmeyi amaçlamaktadır. Yapay zekâ araştırmalan; yukarıda ele aldığımız uzman sistemler ve yapay sinir ağlarının yanı sıra bilgisayarlarla doğal dillerle iletişim, in­sanın duyumsal yeteneklerine benzetim ve robotik alanlarındaki çalışmaları içer­mektedir. Sıraladığımız çalışmalarda çok önemli ilerlemeler sağlanmıştır.

Örneğin                                                                                                                                                          uzman sistem ve yapay sinir ağlarının kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Öte yandan robotik, özellikle üretim sürecinde ve tekdüze, pis, tehlikeli işlerde giderek artan biçimde kullanılmaktadır. Yine bilgisayarlarla doğal dillerle iletişim ve görme, işitme, konuşma, koklama gibi insanın duyumsal yeteneklerini taklit eden bilgisa­yarların geliştirilmesinde azımsanmayacak gelişmeler kaydedilmiştir. Ancak bu ge­lişmeler, en azından insan beyninin yerini bilgisayarlann almakta olduğu düşünce­sini yaratmamalıdır. Çok yeni yayımlanmış bir makale, beynin asla statik olmadığı­nı; çok dinamik, çok değişken olduğunu söylemektedir. Araştırmaya göre nöronla- nmız, sürekli değişim içinde ve çok elastiki; yeni dallar çıkarıyor, eski dalları gere­kirse buduyor, şekli değişiyor, uzuyor, kısalıyor, büyüyor, küçülüyor; hiç durmu­yor. Bu değişimler ne yaptığımıza, ne öğrendiğimize, ne düşündüğümüze bağlı ola­rak ortaya çıkıyor. Zekânın her faaliyeti, beyin hücrelerinin şekillerindeki değişik­liklerle kendini gösteriyor. Örneğin beynin bir şiir ezberledikten sonraki nöron ya­pısı, ezber öncesinden farklıdır. Sonuçta bir gün insanlar kadar akıllı bilgisayarlar yapılabilecekse onların bugün anladığımız anlamdaki bilgisayar yapıları üzerine ku­rulmayacağını düşünmek gerekiyor. Ayrıca yapay zekâ çalışmalarının felsefeciler ta­rafından araştırılmış pek çok fikre gereksinimi vardır. Çünkü bir robot, insanlar ka­dar akıllı olabilmek ve deneyimlerinden bir şeyler öğrenebilmek için birbirinden bağımsız olguları derleyip toparlayacak bir dünya görüşüne gereksinim duyacaktır.

işaretleme dili (Markup Language); metin ve belgelerin kolay bir şekilde taşınabilmesi, paylaşılabilmesi ve işlenebilmesi için kullanılan bir yazılım dilidir. Bu amaçla kullanılan işaretler, kurallar ve gramer kümesine işaretleme dili (markup language) denir.

Yapay zekânın yalnızca bir programlama ya da mühendislik projesi olarak gö­rüldüğü sürece, daha uygulamalı ticari kullanım alanlarında değerlendirilmesi ka­çınılmaz görülmektedir. Bu anlamda muhasebe ve denetim alanı, yapay zekâ uy­gulamaları için çok uygun bir alanı oluşturmaktadır.

Görüldüğü gibi yukarıda kısaca tanıtmaya çalıştığımız karar destek sistemleri­nin de kullanımıyla denetimin rolü ve işlevi giderek değişmektedir. Bu değişimler, ^? bir yandan yönetimin YBS’den anında bilgi alabilmesini sağlarken bir yandan da bu bilginin en kısa sürede doğrulanmasını gerektirmektedir. Bu gereksinim, dene­tim faaliyetlerinin BT ortamına göre tasarlanmasını ve bu ortama göre planlanma­sını zorunlu kılmanın ötesinde sürekliliğini gerektirmiş ve böylelikle sürekli dene­tim kavramı ortaya çıkmıştır.

Sürekli denetim (Continuous Auditing) kavramı, bilgi teknolojilerine dayanan ve muhasebe bilgi sistemi tarafından elektronik ortamda hızla üretilen finansal ni­telikteki bilgilerin güvenilirliğinin aynı hızla doğrulanarak onaylanabilmesini sağ­lamaya yönelik olarak ortaya atılan bir kavramdır. Bu kavramın ortaya çıkışında et­kili olan motivasyon, karar alıcıların muhasebe bilgi sistemleri tarafından üretilen finansal bilgilere mümkün olan en kısa sürede ulaşabilmesini sağlayarak hızlı bir biçimde karar alabilmeleri ve harekete geçebilmeleri için gereken zeminin yaratı- lahilmesidir. Bu bağlamda sürekli denetim, işletmeye ait bilgilerin devamlı biçim­de gözden geçirilmesine ve analiz edilmesine imkân tanıyan teknolojiler ve süreç­ler olarak nitelendirilmektedir. Sürekli denetim sayesinde bilginin doğruluğuna ilişkin onay, nihai kullanıcılara tam zamanında sunulabilecek; bunun yanı sıra fi­nansal nitelikteki olayların gerçekleşmesiyle eş zamanlı olarak finansal bilginin güncellenmesi ve sürekli biçimde raporlanması mümkün olabilecektir. (Bibi, 2010) Sürekli denetim, denetim sonuçlannı finansal nitelikte ve denetime konu oluştu­ran olayların gerçekleşmesiyle aynı anda veya kısa bir süre sonra ortaya koyan ve başansinda teknolojinin önemli rol oynadığı bir denetim türü olarak ifade edilmek­tedir. Dolayısıyla sürekli denetim, ancak tam otomasyona geçmiş ve denetime konu olaylar ile bunların çıktılarına anında ulaşıma olanak tanıyan bir süreç temelinde uy­gulanabilir olacaktır. Bu ise denetim sürecinde denetleyenler ile denetlenenleri bil­gisayar ağlan, aracılığıyla sürekli biçimde birbirine bağlayan bir çevrim içi (online) bilgisayar sistemi kullanılması anlamına gelmektedir (Kogan vd., 1999: 87-103).

Daha önce girdi geçerlilik kontrolleri başlığı altında ele aldığımız ve bazı ör­neklerini verdiğimiz programlanmış kontrollerin sisteme yerleştirilmesi sayesinde herhangi bir işlemin (örneğin alış, satış gibi) gerçekleştiği anda bu işleme özgü ya­pıdan sapma olarak nitelenebilecek bir değişim (örneğin satış fiyatının, alış fiyatın­dan küçük olması gibi), anında ağ üzerinden e-posta olarak denetçiye iletilerek denetçinin bilgilenmesini, değerlemesini ve gerekirse duruma müdahalesini sağlar. Yine denetçiye ağ üzerinden erişim yetkisi verilir ve bilgisayar destekli denetim tekniklerini kullanarak daha sık aralıklarla denetim yapması sağlanır.

işletmelerin ticari işlemlerinin elektronik ortamda yürütülmesi, söz konusu iş­lemlere ait finansal bilgilerin çevrim içi olarak anında veya işlemin gerçekleşme­sinden kısa bir süre sonra üretilebilmesine olanak tanımıştır. Bu dunun, söz konu­su bilgilerin ilgililere zamanında, güvenilir ve tam bir biçimde ulaştırılması sorunu­nu gündeme getirmiştir. Bu sorunun çözümüne yönelik olarak çeşitli bilgisayar ya­zılımları ve bu yazılımlara işlerlik kazandıracak raporlama dilleri geliştirilmiştir. Bu diller arasında öne çıkanlar, genişleyebilir biçimlendirme dili (XML-Extensible Mar- kup Language) ve genişleyebilir işletme raporlama dili (XBRL-Extensible Business Reporting Language)’dir.