Türkiye’nin Başlıca Ovaları
|Türkiye’nin Başlıca Ovaları,Türkiye’nin Başlıca Ovaları Nedir,Türkiye’nin Başlıca Ovaları Nereleri,Türkiye’nin Başlıca Ovaları Hakkında Bilgi
Türkiye’nin Başlıca Ovaları
Çevresine göre alçakta kalan, vadilerle parçalanmamış geniş düzlüklere ova denir. Ovaların yükseltisi deniz seviyesinden başlayıp 2000 metrenin üzerine çıkabilmektedir.
Akdeniz Bölgesi’nde yer alan Çukurova’nın yükseltisi 100 metrenin altında iken Doğu Anadolu’da yer alan Yüksekova’nın yükseltisi 2000 metrenin üzerindedir. Türkiye’nin ovalarını bulundukları yere göre iki büyük grup altında toplamak mümkündür.
1)- KIYI OVALARI
Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili olup kıyı uzunluğu 8000 km den fazladır. Bu kıyılara dökülen bir çok akarsu delta ovası oluşturmuştur.
Delta ovaları, denize dökülen akarsuların ağızlarında kilometrelerce alan kaplar. Bu delta dolguları üzerinde genellikle verimli ovalar uzanmaktadır.
Sığ olan kıyılarımızda gel-git genliğinin az olması delta ovalarının oluşumunu kolaylaştırmıştır.
Karadeniz Kıyı Ovaları
♦ Çarşamba Ovası (Yeşilırmak tarafından oluşturulmuş delta ovasıdır.)
♦ Bafra Ovası (Kızılırmak tarafından oluşturulmuş delta ovasıdır.)
♦ Sakarya Ovası
Ege Kıyı Ovaları
♦ Meriç Deltası
♦ Bakırçay Deltası
♦ Gediz Deltası
♦ Küçük Menderes Deltası
♦ Büyük Menderes Deltası
Akdeniz Kıyı Ovaları
♦ Çukurova (Seyhan ve Ceyhan’ın oluşturduğu delta ovasıdır.)
♦ Silifke Ovası (Göksu’nun oluşturduğu delta ovası)
Kıyı ovalarının ikinci bir tipi ise kıyı boyu düzlükleri şeklindedir. Bunlar deniz seviyesinin alçalması sonucu su yüzeyine çıkmış kara sahanlıkları yada kıyı boyunca oluşmuş geniş birikinti düzlükleridir. Bu tür ovalara Akdeniz kıyısı boyunca rastlanmaktadır. Mersin-Erdemli arası ve Manavgat Çevresi buna örnektir. Bunların en büyüğü Antalya Ovası’dır.
2)- İÇ BÖLGELERDEKİ OVALAR
İç bölgelerdeki ovaların çoğu tektonik kökenlidir. Bu ovalar, belirli kırık hatları üzerinde sıralanmışlardır. Kırık hatları günümüzde de hareket halinde olduğu için bu ovalar Türkiye’nin etkin deprem kuşağı üzerinde bulunur.
Önemli bir kısmı Kuzey Anadolu Fay Kuşağı üzerinde bulunur. Doğuda Pasinler Ovası’ndan başlayarak batıda İzmit Körfezi’ne kadar uzanan hat boyunca yer alan ovalar şunlardır: Pasinler (Hasankale), Erzurum, Erzincan, Suşehri, Niksar, Erbaa, Taşova, Ladik, Merzifon, Suluova, Tosya, Çerkeş, Bolu, Düzce, Adapazarı ve Sapanca ovaları.
Ege Bölgesi’ndeki Tektonik Ovalar; grabenler içerisinde yan yana bulunurlar. Bunlar Bakırçay Vadisinde: Bergama, Soma, Kırkağaç Gediz Vadisinde: Manisa, Akhisar, Turgutlu, Salihli ve Alaşehir.
Küçük Menderes Vadisinde: Torbalı, Tire ve Ödemiş. Büyük Menderes Vadisinde: Söke, Koçarlı, Aydın, Nazilli ve Sarayköy ovaları bulunur.
Bu ovaların dışında Kütahya, Simav, Afyonkarahisar ve Sandıklı ovaları bölgedeki tektonik kökenli ovalardır.
Marmara Bölgesi’ndeki tektonik ovalar: Ergene Ovası, Bursa, Balıkesir, Gönen, İnegöl, Karacabey ovaları ile Adapazarı Ovası
Bursa Ovası ise tipik bir çöküntü ovasıdır. 200 km2 yüzölçümüne sahip ovanın ortalama yükseltisi 150 metre civarındadır. Uludağ’ın güney eteklerinden doğan Nilüfer Çayı ovayı sular ve aynı zamanda bu kesimde bir dağ eteği ovası oluşturur.
Doğu Anadolu Böigesi’ndeki diğer tektonik ovalar: Muş, Bingöl, Ardahan, İğdır, Elazığ, Afşin-Elbistan ve Bulanık ovalarıdır.
İç Anadolu Bölgesi’ndeki tektonik ovalar: Konya, Ereğli, Eskişehir, Kayseri, Develi ve Ankara ovalarıdır.
Akdeniz Bölgesi’ndeki tektonik ovalar: Amik, Kahramanmaraş, Burdur ve İsparta ovasıdır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Nizip, Suruç, Altınbaşak ve Ceylanpınar ovaları da tektonik kökenli olup diğer iç bölge ovalarına göre yükseltileri azdır.
Türkiye’de tektonik ovaların bir bölümüne havza adı verilir. Platolarla ovalar arasında geçiş şekli olan havzaların en tipik olanları Ergene Havzası (ovası) ve Malatya Havzası (ovası) dır.
Türkiye’de iç bölgelerdeki ovaların bir bölümü ise karstik kökenlidir. Karstik kökenli ovalar, Batı ve Orta Toroslar üzerinde bulunur. Bu ovalara polye ovaları da denir. Başlıcaları; Acıpayam, Korkuteli, Elmalı, Kestel’dir.
İç bölgelerdeki ovaların bir başka grubu da dağ eteği ovalarıdır. En önemlisi Nur Dağları’nın batı eteklerinde bir kuşak halinde bulunan Dörtyol-Erzin Ovasıdır.
Türkiye Ovalarının Genel Özellikleri
♦ Önemli tarım alanlarıdır.
♦ Nüfusun en yoğun olduğu yerlerdir.
♦ Kıyı ovalarımızın büyük bir kısmı delta ovasıdır.
♦ Alüvyonlarla kaplı olduklarından verimli arazilerdir.
♦ Fay hatlarının geçtiği ovalar genelde deprem yönünden tehlikeli yerlerdir.