Türkiye’de sıcaklık Dağılışı

Türkiye’de Sıcaklığı Etkileyen Faktörler, Türkiye’nin Sıcaklığını Etkileyen Faktörler, Türkiye’nin Sıcaklığına Etki Eden Etmenler

TÜRKİYE’DE SICAKLIK DAĞILIŞI

Bir bölgede sıcaklığın dağılışının incelenmesinde izo­term haritalarından yararlanılır. Sıcaklıkları aynı olan noktaların birleştirilmesiyle elde edilen çizgilere izo­term adı verilir, izoterm haritaları iki şekilde çizilir.

a) Gerçek İzoterm Haritaları

Bu haritalar, yeryüzünde ölçülen gerçek sıcaklık de­ğerlerini gösterir.

b) İndirgenmiş İzoterm Haritaları

Bu haritalar hazırlanırken yükseltinin sıcaklık üzerinde­ki etkisi ortadan kaldırılır. Bunun için gerçek sıcaklıkla­rı ölçülen merkezlerin indirgenmiş sıcaklık değerleri her 200mde 1 °C artırılarak hesaplanır. İndirgenmiş izo­term haritalarında amaç; enlemin sıcaklık üzerindeki etkisini belirgin olarak göstermektir.

İndirgenmiş Sıcaklık = Yükseklik + Gerçek Sıcaklık

200 m

Aşağıdaki tabloda dört kentin gerçek sıcaklıkları ile indirgenmiş sıcaklıkları gösterilmiştir

Kentler Gerçek Sıcaklık (ºC) Yükseklik    (m) İndirgenmişSıcaklık (ºC)
Ankara 11.7 900 16.2
Konya 11.5 1000 16.5
Kastamonu 9.8 800 13.8
Erzurum 6.0 1800 15.0

Bir kentin yüksekliği ne kadar fazla ise indirgenmiş sıcaklığı ile gerçek sıcaklığı arasındaki fark o kadar fazla olur. Deniz kıyısında (0 metre) yer alan illerin gerçek sıcaklıkları ile indirgenmiş sıcaklıkları aynı olur.

TEMMUZ AYI GERÇEK VE İNDİRGENMİŞ SICAKLIK DAĞILIŞININ KARŞILAŞTIRILMASI

 ♦ Yaz mevsiminde karasallığın etkisiyle Türkiye’nin her ye­rinde sıcaklıklar yüksektir.♦ En yüksek sıcaklıklar enlem ve karasallığın etkisiyle Gü­neydoğu Anadolu Bölgesi’nde görülür (31°C). 

♦ iç kesimlere doğru yükseltinin artmasına bağlı olarak sıcaklıklar düşer. Temmuz ayında sıcaklığın en düşük olduğu yer yükseltinin etkisiyle Erzurum-Kars platosu­dur (18°C).

 ♦ Temmuz ayında, en düşük sıcaklıklar enlemin etkisiyle kuzey kıyılarımızda görülür.♦ En yüksek sıcaklık değerleri Güneydoğu Anadolu Böl­gesinde görülür. Bunun nedenleri; enlem ile karasallık ve güneyden esen sıcak rüzgârlardır. 

♦ Bu ayda, aynı enlemde yer alan iki merkezden daha do­ğuda ve daha iç kesimde olanında sıcaklık daha yük­sektir. Bu durum karasallığın etkisinden kaynaklanmak­tadır

NOT:  indirgenmiş sıcaklık haritaları yükseltinin sıcaklık üzerindeki etkisi ortadan saldırılarak çizilmiştir. Bu yüzden haritadaki sı­caklıklar gerçek sıcaklık değerlerinden daha farklıdır. Yükselti faktörü yok sayıldığı için sıcaklık dağılışı üzerinde enlem ve karasallığın etkisi daha belirgin hale gelmiştir.

OCAK AYI GERÇEK VE İNDİRGENMİŞ SICAKLIK DAĞILIŞININ KARŞILAŞTIRILMASI

♦ En yüksek sıcaklıklar Akdeniz kıyılarında görülür. Bu durum Akdeniz Bölgesi’nin güneyde yer almasından ve denizin ılımanlaştırıcı etkisinden kaynaklanmaktadır. Kıyılardan iç kesimlere doğru yükselti ve karasallığın etkisiyle sıcaklıklar düşer.♦ En düşük sıcaklıkların görüldüğü yer Doğu Anadolu Bölgesi’dir. (-8 °C, -10 °C)  ♦ Bu haritada da yükseltinin etkisi ortadan kaldırıldığı için İç ve Doğu Anadolu bölgelerindeki sıcaklık değerleri, gerçekteki değerlerinden daha yüksektir. Ancak kara- sallığın etkisiyle iç kesimler kıyı bölgelerine göre daha soğuktur.♦ Bu haritaya göre en sıcak yerler enlem ve denizelliğin etkisiyle Akdeniz kıyılarıdır. 

♦ En soğuk yerler ise karasallığın etkisiyle Kars çevresidir.

NOT: Yıl içinde kıyılarla iç kesimlerin sıcaklıkları arasındaki fark temmuz ayında az, ocak ayında ise en fazladır. Örneğin ocak ayında Antalya ile Kars ilinin sıcaklıkları arasındaki fark 22 °C’yı bulur ki bu değer temmuz ayındaki farkın iki katıdır

YILLIK GERÇEK VE İNDİRGENMİŞ SICAKLIK DAĞILIŞININ KARŞILAŞTIRILMASI

♦ Ülkemizde yıllık ortalama sıcaklıklar 4°C ile 20°C ara­sında değişir.♦ Bütün kıyılarda yıllık sıcaklık ortalaması iç kısımlarda- kinden daha fazladır.♦ Yıllık sıcaklık ortalamalarının en yüksek olduğu yerler enlem etkisine bağlı olarak Akdeniz- kıyıları ile Güney­doğu Anadolu’nun güney kesimidir.

♦ En düşük sıcaklık ortalamaları ise yükselti ve karasallı- ğın fazla olduğu Doğu Anadolu Bölgesi’nde görülür

 ♦ Bu haritada sıcaklık dağılışı üzerinde enlemin etkisi daha belirgindir.♦ Sıcaklıklar enleme bağlı olarak güneyden kuzeye doğ­ru azalma gösterirken batıdan doğuya doğru belirgin bir değişiklik göstermemektedir.♦ En yüksek sıcaklıklar güneyde, en düşük sıcaklıklar ise kuzeyde yer alır.

♦ En düşük sıcaklıkla en yüksek sıcaklık arasındaki fark 8 °C’den fazladır.

 

Yukarıdaki haritada verilen illerin ocak ayı sıcaklık ortalamalarının farklı olmasının nedenleri

1)- Antalya-izmir: Yükselti ve denize göre konum bakı­mından aralarında fark olmadığı için sıcaklıklarının farklı olmasının nedeni enlemdir.

2)- İzmir-Konya: İzmir deniz kıyısında, Konya iç kesim­lerde yer aldığından sıcaklıklarının farklı olması deni­ze göre konum ile yükseltilerinin farklı olmasına bağ­lıdır.

3)- Antalya-Şanlıurfa: Antalya kıyıda Şanlıurfa iç ke­simlerde yer aldığından sıcaklık farkının nedeni deni­ze göre konum ve yükseltidir.

4)- Konya-Kars: Denize göre konum bakımından fark­ları yoktur. Ancak Konya hem Ekvator’a daha yakın hem de daha az yükseltiye sahip olduğundan Kars’tan daha sıcaktır.

5)- Antalya-Samsun: Her ikiside kıyıda olduğu için de­nize göre konum ve yükselti bakımından fark yoktur. Bu yüzden sıcaklık farkının nedeni enlemdir.

6)- Şanlıurfa-İstanbul: İstanbul deniz kıyısında, Şanlı­urfa iç kesimde yer alır, Ayrıca aralarında yükselti far­kı da vardır.

Add a Comment

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir