Sosyal Güvenlik Kısaca Nedir
|Sosyal Güvenlik Nedir, Sosyal Güvenlik Hakkında Bilgi Bulunduran Paylaşım Platformu
SOSYAL GÜVENLİK NEDİR?
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 1944 tarihli Philadelphia Deklerasyonu’nda Sosyal Güvenlik ‘‘Halkın hastalık, iÅŸsizlik, yaÅŸlılık, ölüm sebebiyle geçici veya sürekli olarak kazançtan mahrum kalması durumunda düşeceÄŸi fakirliÄŸe karşı tıbbî bakımdan dolayı, çocuk sayısının artması ve analık halinde korunmasına yönelik genel tedbirler sistemidir” ÅŸeklinde tanımlanmıştır.
Sosyal güvenlik, sosyal refah devleti anlayışının en önemli uygulamalarından biridir. Sosyal güvenliÄŸin temeli, bireylerin yaÅŸamlarında karşılaÅŸabilecekleri olası (muhtemel) risklere karşı önceden tedbir almalarına dayanır. Çünkü bireyÂler yaÅŸamları boyunca kendi iradeleriyle (analık ve aile sahibi olma) ya da iraÂdeleri dışında çeÅŸitli mesleki (iÅŸ kazası, meslek hastalığı ve malullük), fizyolojik (hastalık, yaÅŸlılık, ölüm gibi) ve sosyo-ekonomik (iÅŸsizlik, yoksulluk) risklerle karşı karşıyadırlar. Bireylerin ve bireylerin aileleri için bu risklerin ortadan kalÂdırılması, etkilerinin azaltılması veya sonuçlarının onarılması sosyal refah devleÂtinin temel yükümlülükleri arasındadır. Ayrıca devlet, sosyal güvenlik hizmetleÂrini toplumu oluÅŸturan tüm bireylere hiçbir ayrım ve ayrıcalık gözetmeden göÂtürmek zorundadır.
Sosyal güvenlik sistemi bireylerin bugünü ve geleceÄŸi için bir sigorta niteliÄŸi taÂşımaktadır. Sosyal gevenlik sistemi kiÅŸilere, belirli sosyal risklerin (bu riskler yuÂkarıda da belirtildiÄŸi gibi kiÅŸilerin iradelerine baÄŸlı olabilir ve/veya iradeleri dışınÂda olabilir) gerçekleÅŸmesi sonucunda ortaya çıkan muhtelif zararların, ilave maliÂyetlerin veya gelir kayıplarının kısmen veya bütünüyle telafisine yönelik ekonomik güvence sistemidir. Bu fonksiyonu yerine getiren kurum ve kuaıluÅŸların yanı sıra bunların faaliyetlerini düzenleyen kanun, tüzük, yönetmelik gibi çeÅŸitli idari ve huÂkuki düzenlemeler de sosyal güvenlik sistemini oluÅŸturmaktadır.
Uluslararası standartlar bakımından sosyal güvenliÄŸin kapsamında kısa ve uzun vadeli ekonomik ve sosyal risklere karşı sigorta oluÅŸturulması ve belirlenen hak sahiplerine aylık baÄŸlanması ya da diÄŸer ödemelerin yapılması yer almaktadır. GeniÅŸ anlamda sosyal güvenlik kapsamına sosyal hizmetler ve sosyal yardımlar girmekÂtedir. Sosyal hizmetler daha çok bakıma muhtaç durumdaki bireylere yönelik veÂrilen ve onların onurlu bir yaÅŸam için gerekli tüm ihtiyaçlarının karşılanmasını kapÂsamaktadır. Sosyal yardımlar ise yoksulluÄŸu ortadan kaldırmaya yönelik yardımlarÂdır. GeniÅŸ açıdan bakıldığında sosyal güvenlik, toplumun refahının artırılması ve yaÅŸam standartlarının yükseltilmesi için sosyal ve ekonomik politikaların hayata geçirilmesini kapsamaktadır.
Sosyal güvenlik kavramı her ne kadar sosyal yardım ve sosyal hizmetleri de içeÂren geniÅŸ bir anlama sahip olsa da sosyal güvenlik sistemleri ağırlıklı olarak sosyal sigortalar temelinde oluÅŸmuÅŸtur. Ancak günümüzde sosyal yardım ve sosyal hizÂmetlere duyulan gereksinim giderek artmaktadır. Artık sosyal güvenlik ihtiyacının yalnızca sosyal sigortalarla karşılanması olanaklı deÄŸildir. GünüÂmüzde aile baÄŸları baÅŸta olmak üzere geleneksel dayanışmanın giderek zayıflamaÂsı, özellikle sosyal dışlanmayla mücadele açısından sosyal hizmetlere duyulan geÂreksinimi artırmaktadır. Dolayısıyla sosyal güvenliÄŸin kapsamı da geniÅŸlemektedir.
Sosyal güvenlik ihtiyacı çaÄŸdaÅŸ toplum için bir zorunluluk hâline gelmiÅŸtir. BiÂreylerin giderek artan güvenlik ihtiyaçlarına cevap verecek ve onlara insan onuruÂna yaraşır huzurlu ve mutlu bir yaÅŸam sunacak bir yapıya ihtiyaç duyulmaktadır. Ülkeler kalkınma düzeyleri ile paralel olarak sosyal güvenlik sistemlerini etkinleÅŸÂtirirlerse, kalkınmanın yarattığı refahı tüm toplum kesimlerine yayabilirler. Bunun olabilmesi için sosyal güvenlik ağının toplumun tüm kesimlerini kapsamı gerekir. Bir ülkedeki sosyal güvenlik sisteminin yapısı, o ülkenin ekonomik ve sosyal koÂÅŸulları ile doÄŸrudan iliÅŸkilidir.