İyon Nedir? Nasıl Oluşur?
Bugüne kadar bir çok konu sizlere faydalı bilgiler verdiğimiz bu sitede bugün; iyon nedir?, iyon ne demek, iyonlar nasıl oluşur, negatif iyon ve pozitif iyon, pozitif iyonlar ile negatif iyonlar arasındaki farklar nelerdir? gibi sorularınızın cevaplarını aşağıda sizler için hazırladığımız yazımızda bulabilirsiniz.
İyon Nedir?
Hem Na hem de Cl atomu son elektron katmanlarındaki elektron sayısını 8’e tamamlayarak kararlı soy gaz yapısına (oktete) ulaşmak ister. Na (metal) 1 elektron vererek Cl (ametal) da 1 elektron alarak oktetini tamamlar, belirli sayıdaki kararlı soy gaz elektron dizilimine ulaşır. Elektron alış verişi şeklinde olan etkileşimde elektron veren atom pozitif, elektron alan atom ise negatif yüklü tanecikler oluşturur. İşte bu yüklü taneciklere iyon adı verilir. Belirli sayıdakı ”+” ve ”-” yüklü iyonlar birbirini elektrostatik çekim kuvvetleri ile çekerek NaCl (yemek tuzu) bileşiğinin birimlerini oluşturur. Sodyum klorür örneğinde olduğu gibi atomların aldığı veya verdiği elektron sayısına iyon yükü denir. Örneğin Na+, Ca2+ ve Cl- iyonların iyon yükü sırasıyla +1,+2 ve -1’dir. Negatif yüklü iyonlara katyon, pozitif yüklü iyonlara ise anyon denir.
İyon yükü alışverişinin net ve tam olduğu varsayılan NaCl gibi bileşiklerde Na+, Cl- gibi gerçek iyonlar için kullanılan bir terimdir. Bu iyonlar su ortamında da serbest kalırlar.
Buna karşılık örneğin SO3 ve N2O5 bileşikleri moleküllerinde S ve N’u (S6+, N5+) iyon saymak doğru değildir. Çünkü bu maddeler suda çözündüklerinde iyon oluşmaz. Bu sebeple bunlar için ”yükseltgenme basamağı” terimi daha uygundur. Yükseltgenme basamağı, kimyasal bir tepkimede atomun aldığı veya verdiği varsayılan elektron sayısıdır.
Ametal atomları metal atomlarıyla bileşik oluştururken daima elektron alma eğiliminde olduğunu biliyorsunuz. Bu yüzden de metallerle yaptıkları bileşiklerde eksi yükseltgenme basamağında bulunur.
A metallar kendi aralarında bileşik oluşturduklarında artı yada eksi yükseltgenme basamağında olabilirler. Örneğin; N (azot) elementinin yükseltgenme basamağı NH3 (amonyak) bileşiğinde -3, NO2 (azot dioksit) bileşiğinde ise +4’tür. Görüldüğü gibi NH3 ve NO2 bileşiklerinin moleküllerinde N atomu birden fazla yükseltgenme basamağına sahiptir.