Hikayede Plan Nedir?

Hikayede Plan Nedir?,Hikayede Plan Nedir? Ne Demek,Hikayede Plan Hakkında Bilgi,Hikayede Plan Örnekleri,Hikayede Plan Örnekleri Nelerdir

Hikayede Plan Nedir?

Hikayede Plan

Hikayede plan hikaye çeşidine göre değişmektedir. Bu tür bir olay hikayesinde serim(giriş) , düğüm(gelişme) , çözüm(sonuç) bölümü vardır.

Serim:

Bölümünde olay , kişi ve kişiler genel anlamda tanıtılır. Zamana ve mekana bağlı özellikler olay ve kişilere bağlı olarak verilir.
Düğüm: Yazar , hikayede , olayın akışı içinde kişiler , zaman, yer öğelerine yönelik bilinmezler düğümünü oluşturur. Hikayelerin hacim olarak geniş ve kapsamlı olmaması , düğüm sayısının da sınırlı olmasını sağlar , Merak öğesi olayı sürükler.

Çözüm:

Olay hikayelerinde merak öğeleri , ana düğüm , genellikle beklenmedik biçimde çözülür. Hikayedeki ana olay okuyucuyu etkileyecek bir sonuca ulaşır. Klasik olay hikayelerinde ulaşılan bu sonuç sürpriz olmaz.

Çözüm bölümü hikayede herşeyin bittiği anlamında da değildir. Bir çok hikayede, hikayenin başlangıcı ve sonucu okuyucu tarafından tamamlanır.
Belli bir olay üzerine kurulmayan , anlatımın ön planda olduğu , hayatın bir kesitinin anlatıldığı hikayelere durum hikayesi denir. Kurucusu Anton Çehov’ dur. Yazarın bir plan yapma zorunluluğu yoktur. Durum hikayelerinde serim , düğüm , çözüm düzeni , olay hikayelerinden farklıdır. Olay hikayelerinde önemli ve öncelikli olan merak öğesi , durum hikayelerinde kişisel ve sosyal yorumlardan , duygu ve hayallerden sonra gelir.
Durum hikayelerinde belli bir düşünce güdülmez. Yazar kendi kişiliğini saklar.
Durum hikayelerinde hikaye kahramanları tam olarak tanıtılmaz . Kişilerin yaşam koşulları , zaman ve mekana bağlı olarak , doğal anlatım içinde okuyucuya sezdirilir.
Çevre ve insana ait ayrıntılar dikkatle ve tüm canlılığıyla verildiği halde; düğümlerin çözümü belli bir sonuca ulaşmaz. Olayların ve durumların akışı , okuyucunun hayal gücüne bırakılır. Durum hikayelerinde çoğu zaman olay hikayenin bittiği yerde başlar.

İnceleme Örneği:

Namık Kemal’in yazısı, aşağıda “giriş, gelişme ve sonuç“ bölümlerine ayrılarak gösterilmiştir.

Giriş Bölümü:

Bebekler beşiğini, çocuklar eğlendiği yeri, gençler yaşadıkları yöreyi, yaşlılar din­lenme köşesini, evlât anasını, baba ailesini ne türlü duygularla severse, insan da vatanını o türlü duygularla sever.

Gelişme Bölümü:

Bu duygular ise sebebi olmayan tabiî temayülden ibaret değildir. İnsan vatanını se­ver. Çünkü Tanrı’nın insana verdiği hediyelerin en değerlisi olan hayat, vatanın havasını teneffüs etmekle başlar, insan vatanını sever. Çünkü tabiatın, insana en güzel bağışı göz, açılır açılmaz, vatan toprağını görür. İnsan vatanını sever. Çünkü vücudunun maddesi va­tanın bir parçasıdır, insan vatanını sever. Çünkü etrafına baktıkça her köşesinde geçen öm­rünün hazin hatırasını taş hâline gelmiş gibi görür. İnsan vatanını sever. Çünkü hürriyeti, ra­hatı, hatta menfaati vatanına bağlıdır, insan vatanını sever…

Çünkü var oluşunun sebebi oyan atalarının dinlenme yeri olan mezar ve hayatını devam ettirecek olan çocuklarının doğum yeri vatanıdır, insan vatanını sever. Çünkü vatan çocukları arasında dil ortaklığı, menfaat birliği ve sık sık görüşme dolayısıyla bir gönül yakınlığı, bir fikir arkadaşlığı meydana getirir. O sayede bir insana, dünyaya nisbet vatan, oturduğu şehre nisbet kendi evi gibi görünür, insan vatınım sever. Çünkü vatan öyle bir galibin kılıcı veya kâtibin kalemi ile çizilmiş hayalî çizgiler­den ibaret değil, millet, hürriyet, menfaat, dostluk, bağlılık, hâkimiyete katılma, ecdada saygı, aileye sevgi, gençlik hâtıraları gibi bir çok yüce duygulardan oluşan kutsal bir fikirdir.

Sonuç Bölümü:

Bundan dolayıdır ki, insanlık tarihinin hangi sahifesine bakılsa, her za­manda her millette görülen yüksek fikir ve fazilet ahlâkına sahip kimselerin hep­si, vatan sevgisini dünya işlerinin hepsine tercih etmiş ve pek çoğu vatan yolun­da canını feda etmiştir.

Namık KEMAL (M. Kaplan, Lise 1 Edebiyat, s. 278-279)

Yazının “hikaye inceleme planına göre” incelenmesi:

Tür: Makale

Plan tipi: Düşünceye dayalı plan.

Konu: Vatan.

Tema: Vatan sevgisi.

Ana fikir: Vatan sevgisi, dünya işlerinin hepsine üstün tutulan bir duygu ve vatan, uğrunda ölünebilecek bir değerdir.

Yardımcı fikirler:
a. Hayat, vatanın havasını teneffüs etmekle başlar.
b.Göz, açılır açılmaz vatan toprağını görür.
c. Vücudun maddesi vatanın bir parçasıdır.
d.Vatan hatıraları yaşatır.
e. Hürriyet, rahat, menfaat vatana bağlıdır.
f. Vatan, çocuklar arasında gönül yakınlığı ve fikir arkadaşlığı meydana getirir.
g. İnsan vatanında mevcut hakimiyetin bir parçasına sahiptir.
i. Vatan, yüce duygulardan oluşan yüce bir fikirdir.

Plân:

Giriş bölümü: Vatan sevgisi duygusunun ortaya konulması.

Gelişme bölümü: Vatanın sevilme sebeplerinin açıklanması, (Burada yardımcı fikirler işlenmiştir).

Sonuç bölümü: Vatanın herşeyin üstünde tutacak ve gerektiğinde uğrunda ölünecek bir değer olduğunun belirtilmesi.