Gelişim Süreklidir ve Belli Aşamalardan Geçerek Gerçekleşir
|Gelişim Süreklidir ve Belli Aşamalardan Geçerek Gerçekleşir
Gelişim süreklidir ve belli dönemlerde gerçekleşir: Gelişim süreklilik gösteren bir değişmedir ve basitten karmaşığa doğru aşamalı bir evrim gösterir. Her dönem kendinden öncekine dayalı, kendinden sonraki döneme hazırlayıcıdır. Gelişim dönemleri birbirinden kesin çizgilerle ayrılamaz. Bir gelişim döneminde, önceki özellikler tamamen yok olmadığı gibi, bir sonraki döneme ilişkin özellikler de görülmeye başlar.Gelişim dönemlerinin her birinde çocuklar, birbirine benzer davranışlar sergiler. Çocuklar arasında herhangi bir gelişim dönemine ulaşma hızı bakımından farklar olabilir. Ancak, her çocuk belli bir gelişim alanı ile ilgili aşamaları mutlaka sırasıyla tamamlar. Gelişim alanları, farklı kuramcılar tarafından farklı şekillerde dönemlere ayrılmaktadır.
Gelişimde kritik dönemler vardır: Kritik dönem, belli bir gelişimle ile ilgili ihtiyaçların ve buna bağlı özelliklerin yoğunlaştığı dönemdir. Bir başka deyişle, hayatın diğer dönemlerine göre bir gelişim bakımından önemli olan dönemdir. Çocuk bu dönemde çevresel uyarıcılardan kolayca etkilenir. Söz konusu gelişim bu süre içinde çok hızlıdır. Her gelişim için kritik olan yaşlar aynı değildir.
Gelişim baştan ayağa, içten dışa doğrudur: Anne karnındaki bebeğin, önce başı gelişir. Başın büyüklüğü, anne karnında vücudun yarısı kadar, doğumdan sonra ise vücudun 1/4 ü kadardır. Bebek önce başını hareket ettirme becerisini, sonra sırasıyla gövde ve bacak kontrolünü kazanır.
Gelişim genelden özele doğrudur: Çocuklar, önce büyük kaslarını kullanarak tüm vücuduyla hareket eder.
Gelişimin temel ilkeleri şunlardır:
– Gelişim kalıtım ve çevrenin ürünüdür ve çocuklar arasında bireysel farklılıklar vardır: Çocuklar, doğumla birlikte farklı yapısal ve tepkisel özellikler gösterirler. Farklı yetenek ve ilgiler yaş ilerledikçe çevre etkileriyle daha belirgin şekilde ortaya çıkar. Aynı anne-babadan gelen ve aynı çevrede yetişen kardeşlerin bile gelişimleri birbirine benzemeyebilir. Bazı çocuklar 10. ayda yürüdüğü halde, bazıları 15. ayda yürüyebilir. Bazı çocuklar resim yapmada daha yetenekli olmalarına karşın, bazıları müzik konusunda yetenekli olabilir. Bazıları da bunların hiç birinde yetenekli olmayabilir.