TERMOMETRE NEDİR? TERMOMETRE ÇEŞİTLERİ VE ÖZELLİKLERİ

Termometreler ve Çeşitleri Hakkında Bilgi, Kaç Çeşit Termometre Vardır?, Termometrelerin Özellikleri,Termometreler ve Çeşitleri

Değerli Ziyaretçilerimiz Sizleri Bu Yazımızda Termometreler, Termometrelerin Özellikleri, Termometre Çeşitleri Hakkında Bilgi Sahibi Yapmaya Çalışacağız. İyi Okumalar.

TERMOMETRELER VE ÇEŞİTLERİ

1)- Katı (Metal) Maddeli Termometreler: Ölçümü yapacak madde olarak katı madde kullanılmış termometrelere katı madde kullanılmış termometre denir.

Bu termometrelerde çok yüksek sıcaklıklar ölçülebilir.

a)- Bi-Metal (Metal Çifti) Termometreler

Farklı iki metalin birbirlerine perçinlenmesiyle yapılmışlardır. Farklı metallerin sıcaklık değişiminde farklı genleşme ve büzülme yapmalarından yararlanılarak yapılmışlardır.

Boru hatlarında sıvı ve gaz taşıyan termometreler, pişirilerek etlerin içine saplanıp etin iç sıcaklığının ölçülmesinde, havalandırma ve ısıtma sistemleri ile kimyada kullanılmaktadır.

b)- Dirençli Termometreler

İletken maddelerin sıcaklıkları değiştikçe dirençlerinin de değişmesi özelliğinden yararlanılarak yapılmıştır. Sıcaklıkla direnci değişen iletkenin, direncinin ekrana yansıtılması ile sıcaklık değeri okunur. Düşük sıcaklıklarda diğer gazlı ve sıvılı termometrelere göre daha avantajlıdır. Laboratuvar çalışmalarında ve endüstride kullanım alanları vardır.

c)- Yarı İletken Maddelerden Yapılan Termometreler

Bu termometreler silisyum, germanyum gibi maddelerden üretilirler. Bu termometreler sıcaklık ölçümünü oldukça hassas olarak yaparlar.

d)- Kızılötesi Termometreler

Maddenin yaymış olduğu kızılötesi ışınlar sıcaklıklarına göre değişir. Maddelerin bu özelliğinden yararlanılarak yapılmıştır.  Bu termometrenin sıcaklığı ölçülerek cisme değmesine gerek yoktur. Bu nedenle maddeye yaklaşılmasında sakınca bulunan maddelerin sıcaklıklarının ölçümünde ve kulak, deri veya ağızdan sıcaklık ölçümünde kullanılır.

2)- Gaz Maddeli Termometreler: Ölçümü yapacak madde olarak gaz maddelerin kullanıldığı termometrelerdir.

Gazlı termometreler; bir kap içine konulan gaz maddelerin sıcaklıkları artırılırken hacmi sabit tutulduğunda gazın basıncı artar. Artan gaz basıncı esas alınarak yapılmışlardır. Özel laboraturlarda hassas ölçümler yapmak için kullanılır.

3)- Sıvılı Termometreler: İçinde sıvı madde kullanılan termometrelerdir. Örneğin cıvalı veya alkollü termometrelerdir.

Günlük hayatta yaygın olarak sıvılı ve metal termometreler kullanılır. Sıvılı termometreler civalı veya alkollü olabilir. Termometrelerin yapımında kullanılan sıvının sonma veya kaynama sıcaklığının değeri, o termometrenin hangi aralıktaki sıcaklığı ölçmekte kullanılacağını gösterir.

Cıvanın donma noktası -39 C ve kaynama noktası 357 C’dir.

Termometre yapımında kullanılan bir diğer sıvı da etil alkoldür. Etil alkolün donma noktası -115 C, kaynama noktası ise 78 C’dur.

Cıvalı ve etil alkollü termometrelerle ölçüm yapacak isek ölçülecek sıcaklık termometrenin yapımında kullanılan sıvının kaynama ve donma sıcaklıkları arasında olmalıdır.

Termometreler suyun donma ve kaynama noktasını referans alarak bölmelendirilmiştir. Yapılacak termometrenin bölme sayısının fazla, sıvı haznesinin büyük olması, içinde sıvının yükseleceği borunun ince ve kullanılan sıvının genleşme kat sayısının büyük olması yapılan termometrenin hassasiyetini artırır.

Bilim adamları suyun kaynama ve donma noktalarını termometre üzerinde farklı sayılara karşılık getirerek, çeşitli ölçekler geliştirmişlerdir.

Suyun kaynama ve donma noktasını bulmak kolaydır. Çünkü su donarken veya kaynarken, sıcaklığı değişmez. Termometrenin yükselmediği suyun kaynama ve donma noktaları, termometre üzerinde işaretlenir. İşaretli bu iki nokta farklı sayılara karşılık getirilir ve bölmelendirilir.

Örneğin Celsius adlı bilim insanı suyun donma noktasını 0, kaynama noktasını 100 alarak termometresini yapmıştır. Diğer bilim insanları da ihtiyaç duydukları aralıklarda bölmelendirmeleri yaparak değişik ölçekli termometreler yapmışlardır.

Termometreler bölmelendirilirken, 1 atmosfer basınç altında suyun donma ve kaynama sıcaklıkları esas alınmıştır.

a)- Celcius (selsiyus) Termometresi

Suyun donma sıcaklığını 0 C, kaynama sıcaklığını 100 C olarak kabul eder. Bu iki sıcaklık arası 100 eşit bölmeye ayrılmıştır. B termometrede her bir bölmeye 1 C denilmişitr.

b)- Fahrenheit (Fahrenhat) Termometresi

Suyun donma sıcaklığu 32 F, kaynama sıcaklığı 212 F kabul edilmiştir. Bu iki sıcaklık arası 180 eşit bölmeye ayrılmış ve her bir bölmeye 1F denmiştir.

c)- Reaumur (Reomür) termometresi

Suyun  donma sıcaklığı 0 R, kaynama sıcaklığı 80 R olarak kabul eder. Bu iki sıcaklık arası 80 eşit bölmeye ayrılmıştır. Bu termometrede her bir bölmeye 1 R denilmiştir.

d) Kelvin Termometresi

Suyun donma sıcaklığını 273 K, kaynama sıcaklığını 373 K olarak kabul eder. Bu iki sıcaklık arası 100 eşit bölmeye ayrılmıştır. Bu termometrede her bir bölmeye 1 K denilmiştir.

Bir maddenin sıcaklığı azaldıkça o maddeyi oluşturan taneciklerin yapmış oldukları hareket yavaşlar.  Madde soğutulmaya devam ederse öyle bir sıcaklığa gelinir ki maddeyi oluşturan moleküllerinin hareketi tamamen durur.

Maddenin moleküllerinin hareketsiz kaldığı en düşük sıcaklığa mutlak sıfır denir. Günümüzde ulaşılabilen en düşük sıcaklık -273 C’dur. Suyun donma sıcaklığını 273 C,  kaynama sıcaklığını 373 C alan sıcaklık ölçeği , Kelvin ölçeği ya da mutlak sıcaklık ölçeği olarak adlandırılır. Bu durumda okunan sıcaklık değerinin Hepsi pozitif sayılardır. Bu termometrede negatif sayılar yoktur.

Celsius termometresinde ölçülen bir sıcaklığın Kelvin termometresinde ölçülen değerini bulmak için; T(K) = t © + 273 bağıntısı vardır.

e)- Herhangi Bir Termometre

Bizde bir termometre yapmak istediğimizde; yapacağımız termometrenin adına X termometresi diyelim. X termometresinde suyun donma noktası A, kaynama noktası ise B olarak kabul edilsin. Bunlara göre bu iki sıcaklık arası B-A kadar bölmelendirelim. Bu termometrede her bir bölme 1 X’e karşılık gelir.