KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ EĞİTİME KATKILARI NEDİR?

KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ EĞİTİME KATKILARI NEDİR?

KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ EĞİTİME KATKILARI

Kitle iletişim araçları, eğitiminde önemli bir role sahiptir. Özellikle ekonomik kaynakların sınırlılığı nedeniyle, toplumun her kesiminin eğitim sunusundan yararlanması, istenilen ölçüde olanaklı olamamaktadır. Ayrıca, ulaşım, nüfus ve coğrafi koşullar da eğitimin yeterli ölçüde sağlanmasını engelleyen etmenler arasında yer almaktadır.

Bu bağlamda, toplumun belli konularda aydınlatılmasında ve eğitsel yayınlarla bilgi sahibi olmasında kitle iletişim araçlarının önemi gözardı edilemez.

Kitle iletişim araçlarının toplumdaki belli başlı görevleri şu şekilde sıralanabilir:

1. Habercilik; Dünyada ve ülkedeki gelişmeleri en hızlı ve en doğru bir biçimde topluma aktarmak kitle iletişim araçlarının ana görevleridir. Ancak, bunlar, yansız ve gerçekçi biçimde ulaştırıldığı ölçüde, eğitici bir nitelik taşıyabilir.

2. Kamuoyu Oluşturma; Toplumu ilgilendiren konularda, değişik siyasal ve bilimsel görüşlerin serbestçe ortaya atılıp tartışılması, demokratik yönetimde önemli bir etken olan kamuoyu oluşturulmasına yol açar. Toplumun büyük bir bölümünü etkileyen gelişmeler karşısında kamuoyu baskısı yaratmak veya ileride olumsuz sonuçlar doğuracak konularda kamuoyunun aydınlatılması, toplumda oto-kontrolü sağlar. Bu ise yöneten ve yönetilenlerin birbirlerinin eylem ve işlemlerini daha iyi denetlemesine olanak sağlar.

3. Siyasal Sürece Katılma ve Denetleme; Toplumu belli konularda bilgili kılmak, toplumun o konuda söz sahibi olması demektir. Yani, toplumu etkileyen bir gelişme hakkında bilgisi olan bir birey, grup veya topluluğun, o konuyu denetlemesi ölçüde kolay olabilmektedir.

Toplum, yönetimin uygulamaları hakkında ne derecede bilgi sahibi olursa, o derecede uygulamayı denetleme yetkisine sahip olur. Bu bir anlamda siyasal veya demokratik katılımı da beraberinde getirir.

4. Eğitim; Kitle iletişim araçlarının, toplumsal sorunların çözümlenmesi, gereksinimlerin karşılaması için, gerekli olan ve örgün eğitim yoluyla elde edilemeyen veya elde etme olanağı bulunamayan bilgi ve becerinin kazanılmasındaki etkisi büyüktür. Özellikle bireylerin gereksinme duydukları konularda bilgi, beceri ve davranışları kazanması, temel hak ve sorumluluklarını öğrenmesi, kitle iletişim araçlarının en önemli görevlerini oluşturmaktadır.

5. Ulusal Bütünlüğün Sağlanması; Yeterli eğitim hizmeti götürülemeyen bölgelerdeki bireylerin, kitle iletişim araçlarıyla aydınlatılması, ulusal bütünlüğün sağlanmasında önemli rol oynamaktadır. Ulusal kültürün ve değerlerin geniş kitlelere yaygınlaştırılması ve maledilmesi, kitlesel eğitimle gerçekleşir.

Kitle İletişim Araçlarıyla Yapılan Eğitimin Özellikleri
Günümüzde kitle iletişimi yoluyla eğitim yapılması, ülkelerin gelişmişlik düzeylerine bağlı olarak yoğun biçimde kullanılmaktadır. Ancak, bu kullanımda, topluluklar arasındaki farklar belirleyicidir. Geri kalmış ülkeler, eğitim sorunlarının çözümünde doğrudan bu araçlardan yararlanmayı hedef alırken, gelişmiş ülkeler, bu araçlardan eğitimde yararlanmayı, geleneksel eğitim yöntemlerine yardımcı olmak üzere yeğlemektedirler. Daha üst düzeyde eğitim amacı ile bu araçlar kullanılmaktadır.

Kitle iletişim araçları ile yapılan eğitimin özelliklerine kısaca değinmekte yarar vardır. Ancak, burada bir noktayı hatırlatmak gerekir: Bu araçlar içerisinde eğitimde en yoğun olarak kullanılan araçlar, kitle iletişimi yazılı olmayan araçlardır. Bunların başında da radyo ve televizyon ile sinema gelmektedir. Bu bağlamda, özelliklere değinirken, bu özelliklerin bir bölümünün elektronik ve görüntülü araçlarla yapılan kitle iletişimi için olduğunu da belirtmek gerekir.

1. Kitle iletişim araçlarıyla “yapılan iletişim aynı anda çok geniş kitleye yapılır. Bu iletişimden belirli asgari koşullan yerine getiren herkes yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, yerleşim farklılığı, ırk, dil, din farklılığı gözetilmeksizin yararlanabilir.

2. Bu özelliğin doğal bir sonucu olarak da, eğitimdeki çeşitli eşitsizlikleri ortadan kaldırabilir. Bu eşitsizliklere örnek olarak cinsiyet, bölgelerarası farklılık, köy-kent, uzman, araç-gereç, ulaşım gibi eğitimi olumsuz yönde etkileyebilecek koşullan ortadan kaldırabilir.

3. Bu tür eğitim, geleneksel eğitime göre daha günceldir. Yaşanılan dünyayı, sorunları ortaya koyar, tutucu değildir.

4. Eğitimde önemli bir teknik olarak verilenin örneklerle gösterilmesi, bu araçlarla ve özellikle görüntüye dayanan televizyon, video ve film yöntemi ile çok sayıda verilebilir ve bu da eğitimin daha etkili ve akılda kalıcı olmasını sağlar.

5. Geleneksel eğitimdeki öğretmen öğesi olmadığından “öğretmen-öğrenci psikolojisi” yoktur. Birey tüm olarak doğrudan bu araçlarla karşı karşıyadır.

6. Bu araçlardan yararlanma geleneksel eğitimde olduğu gibi sürekli bir yerde bulunmayı gerektirmez. Az bir çaba ve harcama ile bu tür eğitimden yararlanma olanağı vardır. Bu daha çok radyo ve televizyon ile yapılacak eğitim için geçerlidir.

7. Kitle iletişim araçları ile yapılan eğitim tek yönlüdür. Anında iletinin alınıp alınmadığı, alındı ise öğrenilip öğrenilmediği anlaşılmaz. Geriye bildirim burada hemen görülmez. Bunun için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Ancak, yüz yüze iletişimde olduğu gibi hemen ölçülmez, tepki alınmaz.

8. Bu yolla gelen iletişimler, bireyde öğrenme istek ve güdüsü yaratır. Bireyin o günkü yaşamında gereksinme duymadığı, çağdaş toplumun bireyi olmasından dolayı gerekli olan bilginin öğrenilmesi ya da bir yeteneğinin geliştirilmesi söz konusu olabilir. Oysa ki geleneksel yöntemle eğitimde bu oldukça sınırlıdır ve bireysel düzeyde dar sınırda kalır.

9. Kitle iletişimi yolu ile yapılan eğitimin sınırlılığı, geleneksel eğitim gibi tüm duyu organlarına yönelik bir öğrenmeyi içermemesidir. Yalnız görsel araçların kullanımı ya da yalnızca işitsel araçların veya yazılı araçların kullanımı ile yapılan eğitimde bir takım eksikliklerin olacağı, dolayısıyla eksikliği gidermek gerektiği açıktır.

Eğitiminde önemli role sahip olan kitle iletişim araçlarından bazılarını oluşturan radyo ve televizyon, basılı yayın, sinema, tiyatronun halk eğitimindeki rolünü kısaca açıklamakta yarar görülmektedir.